TINH HOA!

Cái hình đầu tiên ở dưới có lẽ là con robot đầu tiên có hình người, được chế tạo vào thế kỷ 15. Còn cái hình thứ 2 thì quá nổi tiếng rồi. Hai tác phẩm này có một điểm chung là đều được chế tác bởi Leonardo de Vinci.

Leonardo de Vince có thể nói là người đa tài nhất trên thế giới. Ông làm nhiều việc khác nhau và ở lĩnh vực nào ông cũng đạt đến đỉnh cao cả.

Về nghệ thuật, ông có những tác phẩm nổi tiếng như: Mona Lisa, Bữa Tiệc Ly (The Last Supper), Người Vitruvius (Vitruvian Man), Quý cô với con chồn (Lady with an Ermine), Đức Mẹ trong hang đá (Virgin of the Rocks), Đấng Cứu Thế (Salvator Mundi),…

Ông cũng phát minh ra nhiều loại thiết bị và máy móc khác nhau như: Máy bay đập cánh (Ornithopter), Ốc vít bay (Aerial Screw) nguyên mẫu của trực thăng hiện đại, Dù bay (Parachute), Tàu lượn (Glider), Xe tăng bọc thép (Armored Tank), Xe tự hành (Self-Propelled Cart), Súng nhiều nòng (Machine Gun), Nỏ khổng lồ (Giant Crossbow), Bộ đồ lặn (Diving Suit), Hệ thống thở dưới nước (Scuba), Cầu tự đứng & cầu xoay (Bridge Designs), Máy thủy lực, Hiệp sĩ robot (Robotic Knight), Máy đo tốc độ gió (Anemometer), Xiên quay tự động (Self-rotating Spit), …

Ông cũng có nhiều đóng góp trong các ngành khoa học khác nhau như: Bản vẽ giải phẫu chi tiết về xương, cơ, nội tạng; Hình vẽ thai nhi trong bụng mẹ đầu tiên trong lịch sử; Nghiên cứu về tuần hoàn máu, cấu trúc não, chức năng của mắt; Giải phẫu so sánh giữa người, ngựa, chim… để tìm hiểu chuyển động và tỷ lệ cơ thể; Nghiên cứu quang học và phản xạ ánh sáng; Thủy động lực học; Tỷ lệ và hình học; Địa chất học …

Rất nhiều người cảm thấy choáng ngợp với những gì mà ông làm được ở thế kỷ 15. Rất khó để có thể hình dung được 1 con người lại có thể làm được những chuyện như vậy.

Nhưng ít ai biết được là đằng sau những công trình đó là ai. Ai đã đầu tư cho Leonardo de Vinci để làm những công trình đó? Và quan trọng hơn là, họ làm như vậy để làm gì?

Người đầu tư vào Leonardo de Vinci là gia đình Medici. Gia đình này cho de Vinci đi học từ nhỏ từ những người giỏi nhất, cung cấp tài chính cho các công trình của de Vinci, xây dựng các mối quan hệ cho de Vinci để làm việc.

Nhưng Leonardo de Vinci chỉ là một tài sản trong portfolio đầu tư của gia đình này mà thôi. Những người mà gia đình này đầu tư vào và trở thành nổi tiếng gồm có: Galileo Galilei (thiên văn học, vật lý học, người phát hiện ra trái đất hình cầu), Michelangelo Buonarroti (Điêu khắc, hội họa, kiến trúc), Filippo Brunelleschi (Kiến trúc sư, kỹ sư xây dựng Mái vòm khổng lồ Santa Maria del Fiore, biểu tượng của Phục Hưng), Donatello (nhà điêu khắc), Fra Angelico và Sandro Botticelli (hoạ sỹ), Marsilio Ficino (triết gia tân Platon, lập Học viện Platon Florence), Pico della Mirandola (nhà triết học nhân văn, viết Luận về phẩm giá con người, tuyên ngôn của chủ nghĩa nhân văn Phục Hưng), …

Tất nhiên là để có được tập nhân tài này thì nhà Medici phải đầu tư dài hạn vào rất nhiều người và chỉ có 1 số nhỏ trong đó mới thành danh được như những người này.

Vậy nhà Medici là ai? Và tại sao họ lại đầu tư vào chuyện này?

Gia đình Medici xuất phát là con buôn rồi sau khi có nhiều tiền, họ mở ra ngân hàng để buôn tiền. Medici bank là một trong những ngân hàng lớn nhất châu Âu thời trung cổ. Vào cuối thời trung cổ thì giai cấp tư bản dần lớn lên và nắm nhiều capital công và thương nghiệp trong xã hội. Trong khi đó thì giai cấp phong kiến nắm đất đai, capital cho nông nghiệp. Khi công và thương nghiệp phát triển thì lượng capital của giai cấp tư bản ngày càng tiến gần đến và rồi vượt qua capital của giai cấp phong kiến dựa vào nông nghiệp. Khi đó giai cấp tư bản bắt đầu cạnh tranh với giai cấp phong kiến để nắm quyền điều khiển và quản lý xã hội.

Khi gia đình Medici muốn nắm quyền quản trị thành bang Florence, ngoài tiền (thứ mà họ có rất nhiều) thì họ cần có được sự ủng hộ của dân chúng. Tất nhiên tiền mua được rất nhiều sự ủng hộ, nhưng họ cần có một thứ khác mang tính tinh thần để hợp thức hoá và công chúng hoá quyền lực của họ. Do đó, họ đầu tư vào việc xây dựng khoa học, các công trình kiến trúc, văn hoá, nghệ thuật, triết học, … để tạo ra hào quang của gia đình Medici và của thành bang Florence. Chính những thành tựu này, cộng với tiền bạc, gia đình Medici đi lên đỉnh cao quyền lực của Florence và sau đó là Italy, và toàn bộ châu Âu (gia đình Medici có 3 Giáo Hoàng La Mã, là vị trí quyền lực nhất châu Âu thời bấy giờ).

Tất nhiên là có rất nhiều gia đình khác, tư bản lẫn phong kiến, học theo cách làm của nhà Medici và việc này lan rộng ra khắp châu Âu. Sản phẩm phụ kèm theo cuộc cách mạng tư bản này là thời kỳ Phục Hưng của châu Âu. Bây giờ các bạn đã nhận ra là ai đã tạo ra thời kỳ Phục Hưng ở châu Âu chưa?

Thế nhưng tại sao phần lớn dân chúng lẫn “tinh hoa trường lớp” và “tinh hoa đọc báo” chỉ biết đến Leonardo de Vinci, Galileo, Michelangelo, … mà ít ai biết đến nhà Medici?

Vậy mà khi tôi bảo đi học ở trường và đọc báo thì không thể trở thành tinh hoa được thì nhiều bạn lại dỗi.

Giáo dục tinh hoa không nằm trong trường học, càng không nằm trên báo đài. Nó nằm trong các gia đình và các nhóm nhỏ!