Các doanh nghiệp cơ khí còn nhiều dư địa để phát triển

Theo Tổng thư ký Hiệp hội Công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI), doanh nghiệp ngành này đang đứng trước cơ hội lớn khi Việt Nam tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do. Điều này giúp doanh nghiệp cơ khí có ưu thế hơn khi xuất khẩu, mở rộng thị trường, đồng thời thu hút đầu tư nước ngoài vào.

Hiện tại, cả nước có khoảng 3.100 doanh nghiệp ngành cơ khí chế tạo với 53.000 cơ sở sản xuất, chiếm gần 30% tổng số doanh nghiệp công nghiệp chế biến, chế tạo tại Việt Nam. Thế mạnh của ngành cơ khí Việt Nam tập trung ở 3 phân ngành chính gồm: xe máy và phụ tùng linh kiện xe máy; cơ khí gia dụng và dụng cụ; ô tô và phụ tùng ô tô. Doanh thu toàn ngành hiện đạt hơn 1,7 triệu tỷ đồng và tạo việc làm cho trên 1,2 triệu lao động.

Là một trong những ngành công nghiệp trọng yếu, ngành cơ khí đang đứng trước những cơ hội lớn từ sự hội nhập quốc tế, tiến bộ công nghệ và nhu cầu gia tăng từ các ngành kinh tế khác. Tuy nhiên, để phát triển bền vững và lâu dài, doanh nghiệp cơ khí cần hội tụ đầy đủ các điều kiện then chốt, từ công nghệ, nguồn lực con người, đến chiến lược quản trị và thị trường.

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do tạo ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp cơ khí tiếp cận các thị trường quốc tế với thuế suất ưu đãi, mở rộng xuất khẩu và tăng tính cạnh tranh. Cùng với đó, sự chuyển dịch chuỗi cung ứng toàn cầu đến khu vực Đông Nam Á cũng mang lại tiềm năng hợp tác và đầu tư cho ngành cơ khí Việt Nam.

Ngoài ra, nhu cầu từ các ngành công nghiệp hỗ trợ, xây dựng, năng lượng tái tạo, và sản xuất ô tô đang gia tăng mạnh mẽ. Đây là động lực để doanh nghiệp cơ khí mở rộng sản xuất, cải tiến công nghệ, và phát triển các sản phẩm có giá trị gia tăng cao.

Tuy nhiên, để tận dụng những cơ hội này, ngành cơ khí Việt Nam cần phát triển theo chiều sâu, cả về số lượng và chất lượng, đảm bảo hiệu quả lâu dài và bền vững.

Ông Đào Đức Thọ, Tổng giám đốc Tổng công ty Cơ khí xây dựng chia sẻ, một trong những yếu tố quan trọng nhất để phát triển là đổi mới công nghệ. Doanh nghiệp cơ khí cần đầu tư vào máy móc, thiết bị hiện đại và áp dụng các công nghệ tiên tiến như tự động hóa, trí tuệ nhân tạo (AI), và in 3D. Việc xây dựng các trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) cũng là một yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Cùng với đó, các doanh nghiệp cần tăng cường đào tạo kỹ thuật chuyên sâu, phát triển kỹ năng mềm và khả năng ứng dụng công nghệ hiện đại cho nhân viên. Đồng thời, hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu để tạo ra các chương trình đào tạo phù hợp với thực tiễn sản xuất là một hướng đi lâu dài, ông Thọ chia sẻ thêm.

Để phát triển bền vững, doanh nghiệp cần áp dụng các hệ thống quản trị hiện đại như ERP (quản lý nguồn lực doanh nghiệp) hoặc Lean (sản xuất tinh gọn). Việc xây dựng chiến lược dài hạn, quản lý rủi ro hiệu quả và tối ưu hóa hoạt động sẽ giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả vận hành và duy trì khả năng cạnh tranh.

Bà Lê Thị Huyền Nga, Trưởng phòng công nghiệp hỗ trợ, Cục công nghiệp – Bộ Công Thương cho biết, một chuỗi cung ứng nội địa vững chắc sẽ giúp giảm sự phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu và đảm bảo tính ổn định cho sản xuất. Doanh nghiệp cơ khí cần hợp tác với các nhà cung cấp trong nước, đồng thời phát triển công nghiệp hỗ trợ để tăng tỷ lệ nội địa hóa trong các sản phẩm cơ khí.

Nhà nước cần tiếp tục hỗ trợ ngành cơ khí thông qua các chính sách ưu đãi về thuế, vốn vay, và phát triển công nghiệp hỗ trợ. Một môi trường pháp lý minh bạch, ổn định sẽ tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp yên tâm đầu tư và mở rộng sản xuất.

Trong bối cảnh yêu cầu về sản xuất xanh ngày càng tăng, doanh nghiệp cần áp dụng các công nghệ thân thiện với môi trường, giảm phát thải và sử dụng năng lượng tái tạo. Đồng thời, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 14001 về quản lý môi trường sẽ giúp doanh nghiệp tiếp cận thị trường toàn cầu dễ dàng hơn.

Cùng với đó, cần tập trung xây dựng thương hiệu mạnh, tham gia các triển lãm quốc tế và tăng cường quảng bá sản phẩm. Để phát triển bền vững, việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tiếp cận các thị trường tiềm năng như châu Phi, Mỹ Latin cũng rất quan trọng.

Phát triển theo chiều sâu và bền vững không chỉ là xu hướng, mà còn là yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp cơ khí Việt Nam tồn tại và vươn xa. Điều này không chỉ đòi hỏi nỗ lực từ phía doanh nghiệp, mà còn cần sự đồng hành từ Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp trong việc tạo ra một môi trường thuận lợi để ngành cơ khí phát triển bền vững.

Đức Hiền_Link gốc