Thấy gì đằng sau những doanh nghiệp ‘tiếng tăm’ có hành vi gian dối?

Từ loạt sai phạm kinh doanh vàng như PNJ cho đến lùm xùm tố giác bán heo bệnh của Công ty C.P sẽ thấy góc khuất đằng sau những doanh nghiệp ‘tiếng tăm” có hành vi gian dối. Nhất là “nói một đằng làm một nẻo”, coi thường người tiêu dùng, bất chấp chạy theo lợi nhuận…

Ông Lê Trí Thông ngoài việc là Tổng giám đốc của CTCP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) thì hiện nay còn giữ nhiều vị trí quan trọng trong một số hiệp hội doanh nghiệp (DN). Đơn cử như chức danh Phó chủ tịch Hội DN hàng Việt Nam chất lượng cao, Chủ tịch Hội Doanh nhân trẻ Tp.HCM, Phó Chủ tịch Hiệp hội Kinh Doanh Vàng Việt Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội các Nhà Đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI).

“Nói một đằng làm một nẻo”

Tuy nhiên, nếu soi vào một loạt sai phạm nghiêm trọng của PNJ (một trong những DN bán lẻ vàng lớn nhất cả nước) sau kết luận thanh tra hoạt động kinh doanh vàng vừa được Thanh tra Ngân hàng Nhà nước công bố thì liệu ông Thông có đủ uy tín để tiếp tục nắm giữ những vị trí lãnh đạo tại một số hiệp hội DN – vốn đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, hỗ trợ những DN làm ăn chân chính và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi.

Sau lùm xùm tố bán heo bệnh, người tiêu dùng có phần hơi phân vân khi mua sản phẩm chế biến từ thịt của Công ty C.P.

Đáng chú ý là từ kết quả thanh tra, Ngân hàng Nhà nước đã có văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại PNJ sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý. Đó là chưa kể DN này còn vi phạm về chấp hành chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu vi phạm về nhãn hàng hóa theo quy định đối với sản phẩm vàng trang sức, mỹ nghệ; vi phạm các quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền.

Và mặc dù PNJ có lên tiếng thanh minh sau kết luận thanh tra, tuy nhiên cổ phiếu của họ đã lao dốc, nhiều nhà đầu tư bán tháo trong những ngày gần đây.

Trong sai phạm của PNJ, với vị trí là tổng giám đốc, có thể thấy trách nhiệm của ông Lê Trí Thông là rất lớn. Điều đáng nói, khi trả lời báo chí, ông Thông từng nhấn mạnh vai trò của CEO (tổng giám đốc) là người đưa ra quyết định, phải chịu trách chịu nhiệm và thể hiện năng lực quản trị trong DN, đồng thời lựa chọn con đường đi dài hơn chứ không phải là kết quả tăng trưởng nhất thời.

Không chỉ vậy, khi nói về mặt chiến lược, ông Thông từng nhấn mạnh tiếp tục thay đổi, chuyển đổi, nhằm tạo nên những giá trị mới cho khách hàng, từ giao tiếp, tương tác, mua bán, trải nghiệm.

Thế nhưng, nếu nhìn vào một loạt sai phạm nghiêm trọng của PNJ sẽ thấy những lời nói “có cánh’ của vị CEO này trở nên vô nghĩa, “nói một đằng làm một nẻo”, khi mà giờ đây uy tín của thương hiệu này đang “đánh đu” cùng kết luận thanh tra của Ngân hàng Nhà nước.

Còn với trường hợp của CTCP Chăn nuôi C.P. Việt Nam (Công ty C.P), trong diễn biến mới nhất, Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) đã có công văn đề nghị Bộ Công an điều tra và xử lý thông tin lan truyền trên mạng xã hội về việc tố cáo Công ty C.P bán thịt heo bệnh.

Ngoài ra, Bộ NN&MT yêu cầu Cục Chăn nuôi và Thú y kiểm tra, xác minh việc đóng dấu kiểm dịch sai đối với heo bệnh của Công ty C.P trước ngày 5/6. 

Mặc dù Công ty C.P ra sức bác bỏ thông tin tố giác về việc bán heo bệnh từ một nhân viên làm việc tại cửa hàng ở tỉnh Sóc Trăng, tuy nhiên nhiều ý kiến cho rằng còn nhiều góc khuất trong chuyện này và mong rằng cơ quan chức năng cần đi sâu hơn sẽ ra được nhiều vấn đề từ trang trại chăn nuôi cho đến kênh phân phối.

Và sau lùm xùm tố giác như vậy, hiện tại bản thân nhiều người tiêu dùng cũng đang hoang mang khi dùng sản phẩm thịt của C.P và mong vụ việc được sáng tỏ. Trong khi đó, riêng tại tỉnh Sóc Trăng, đoàn kiểm tra liên ngành tỉnh Sóc Trăng vừa kiểm tra đột xuất một điểm kinh doanh của Công ty C.P ở huyện Mỹ Xuyên và phát hiện giấy phép an toàn thực phẩm đã hết hạn và một số hồ sơ chưa đầy đủ.

Ngoài vấn đề thực hư thịt heo bệnh bán ra thị trường thì Công ty C.P bị UBND tỉnh Đồng Nai xử phạt hành chính tổng cộng 790 triệu đồng do vi phạm quy định về bảo vệ môi trường hồi năm 2024. 

Đừng bất chấp vì lợi nhuận mà xem thường ESG

Như thế có thể thấy riêng trong vấn đề về ESG (một khung đánh giá nhằm đo lường tính bền vững và trách nhiệm đối với môi trường, xã hội của DN) của Công ty C.P đang có vấn đề. Minh chứng rõ nét là đơn tố giác sai phạm đến từ nhân viên của công ty, cho thấy mức độ hài lòng hay không của nhân viên trong ESG là rất quan trọng. Trong khi đó, xu hướng hiện nay của người tiêu dùng là ngày càng ưu tiên mua các sản phẩm và dịch vụ từ các DN có cam kết rõ ràng về ESG.

Rõ ràng từ sai phạm của PNJ cho đến lùm xùm của Công ty C.P đang đặt ra nhiều dấu hỏi đối với những DN “tiếng tăm” là có hay không hành vi gian dối, coi thường người tiêu dùng? Âu rằng đây cũng là bài học cho các DN khác đừng rơi vào vết xe đổ để rồi phải đánh mất uy tín thương hiệu.

Nhất là trong vấn đề ESG, ông Bruce Delteil, Giám đốc điều hành công ty tư vấn chiến lược McKinsey & Company Việt Nam, nhận định rằng DN ngày nay cần có cái nhìn toàn diện khi định nghĩa thành công. 

“Khi tôi mới bắt đầu sự nghiệp tư vấn cách đây nhiều năm, các DN khi xây dựng chiến lược đều xuất phát từ tham vọng liên quan đến quy mô hoặc lợi nhuận, như trở thành công ty lớn nhất hay có lợi nhuận cao nhất…”, ông Delteil nói.

Nhưng bây giờ, theo ông Bruce Delteil, định nghĩa thành công đã trở nên toàn diện hơn đối với các DN lớn cũng như các tổ chức nhỏ hơn. Nó bao gồm ESG, sự hài lòng của nhân viên và các yếu tố khác. Và DN sẽ đạt được hiệu suất vượt trội khi biết cách hài hòa ba khía cạnh tăng trưởng, lợi nhuận và ESG.

Nêu ra vấn đề ESG cũng để nhắc nhớ các DN “tiếng tăm” thay vì bất chấp để chạy theo lợi nhuận dẫn tới hành vi gian dối, coi thường người tiêu dùng và môi trường, thì nên có sự cân bằng lại giữa lợi nhuận và yêu cầu ngày càng tăng về trách nhiệm môi trường, xã hội và quản trị.

Theo Phó giáo sư Burkhard Schrage, chuyên gia quản trị kinh doanh, các công ty Việt Nam đang phải đối mặt với thách thức cân bằng giữa trọng tâm truyền thống là tối đa hóa lợi nhuận cho cổ đông với mối quan tâm về ESG đang ngày càng được coi trọng. Thay đổi này có thể khiến các mục tiêu tài chính của DN mâu thuẫn với kỳ vọng rộng lớn hơn của xã hội.

Vì thế, như lời khuyên của vị chuyên gia này, lãnh đạo DN nên có tư duy tiến bộ để nhận ra rằng lợi nhuận và sứ mệnh DN không loại trừ lẫn nhau. Họ phải hiểu rằng cân nhắc đến ESG không chỉ là mệnh lệnh đạo đức mà còn là chiến lược kinh doanh thông minh.

Thế Vinh-Link gốc