Áp lực lớn nhưng dự địa hạn hẹp: Giảm lãi suất là ‘bài toán khó’

Lãi suất huy động đồng loạt giảm, lãi suất cho vay cũng đang ở mức rất thấp. Tuy nhiên, dư địa giảm lãi suất còn hạn hẹp. Các ngân hàng đang gặp khó khi vừa muốn cho vay với lãi suất thấp vừa đảm bảo lợi nhuận cho người gửi tiền.

Lãi suất huy động đồng loạt giảm

Kể từ sau cuộc họp ngày 25/2 do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức với các ngân hàng thương mại về lãi suất, đã có 23 ngân hàng thương mại trong nước hạ lãi suất huy động với mức giảm từ 0,1-1%.

Chỉ tính từ đầu tháng 3 đến nay, có tới 18 ngân hàng thương mại giảm lãi suất huy động. Trong đó, Eximbank đã 4 lần và Kienlongbank 3 lần giảm lãi suất; PGBank cũng hai lần giảm lãi suất.

Một trong số những nhà băng giảm mạnh lãi suất huy động là Eximbank. Mức lãi suất cao nhất tại nhà băng này niêm yết ngày 24/3 là 5,7%/năm, giảm 1,1%/năm so với đầu tháng 2.

BVBank cũng giảm lãi suất gửi tại quầy từ 0,1-0,4% ở các kỳ hạn từ 6-60 tháng. Vietbank giảm 0,2% lãi suất gửi tại quầy các kỳ hạn ngắn từ 1-4 tháng và giảm 0,3 điểm % các kỳ hạn từ 5-9 tháng.

Đến nay, chỉ còn lác đác một vài ngân hàng duy trì lãi suất huy động trên 6%/năm.

Hiện GPBank là ngân hàng duy nhất trả lãi suất từ 6% trở lên cho khoản tiền gửi dưới 1 tỷ đồng kỳ hạn 12 tháng. Còn tại các nhà băng khác như BVBank, BaoVietBank, BacABank, HDBank, lãi suất từ 6% chỉ được áp dụng khi khách gửi kỳ hạn dài hơn.

Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng ở các ngân hàng thương mại nhà nước vẫn duy trì dưới 5%/năm. Trong đó, VietinBank, BIDV và Agribank áp dụng mức lãi suất 4,7%/năm; Vietcombank đưa ra mức lãi suất huy động 4,6%/năm.

Tại các ngân hàng thương mại tư nhân lớn, lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng cũng rất thấp. Lãi suất cao nhất kỳ hạn 12 tháng tại VPBank là 5,4%/năm, Techcombank là 4,55%/năm, MB là 4,95%/năm, ACB chỉ 4,4%/năm…

PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Đại học Kinh tế TPHCM, cho biết NHNN mới đây đã chủ động giảm lãi suất điều hành 0,25 điểm %, đồng thời kéo dài kỳ hạn bơm thanh khoản để tiếp tục hỗ trợ các ngân hàng thương mại. Từ đó, các ngân hàng có thể tiếp cận nguồn vốn chi phí thấp để tiếp tục giảm lãi suất huy động, lãi suất cho vay.

Theo ông Huân, biện pháp điều hành của NHNN đang góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ hệ thống tổ chức tín dụng cung ứng kịp thời nguồn vốn cho nền kinh tế, đồng thời giúp giảm mặt bằng lãi suất thị trường, hạn chế tình trạng các ngân hàng phải tăng lãi suất huy động để thu hút tiền gửi.

Dư địa giảm lãi suất còn hạn hẹp

Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết tín dụng toàn hệ thống ngân hàng đến ngày 12/3 tăng 1,24% so với cuối năm 2024 (cùng kỳ tháng 2/2024 giảm 0,74%).

Năm 2025, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 16%, tương đương quy mô tăng thêm gần 2,5 triệu tỷ đồng và có thể nới thêm nếu điều kiện cho phép.

Để hỗ trợ nguồn vốn tăng trưởng tín dụng ở mức cao như trên, hiện ban lãnh đạo NHNN đã chỉ đạo các đơn vị liên quan rà soát hành lang pháp lý đối với các kênh bơm tiền ra.

NHNN tiếp tục yêu cầu các ngân hàng giữ ổn định lãi suất tiền gửi và cho vay, đồng thời kêu gọi các tổ chức tín dụng nghiêm túc thực hiện chỉ đạo của Chính phủ.

Nhiều ngân hàng cũng triển khai các gói tín dụng ưu đãi, tập trung vào các lĩnh vực như cho vay tiêu dùng và nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp.

Theo thông tin từ Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng tại hội nghị trực tuyến toàn quốc về tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, đã có 9 ngân hàng đăng ký khoảng 45.000-55.000 tỷ đồng để cho vay trong thời gian 15 năm, lãi suất thấp hơn khoảng 1-3%.

Đến ngày 10/3, lãi suất cho vay bình quân với món vay mới là 6,5%/năm, giảm 0,4% so với cuối năm 2024.

Có thể thấy, ngành ngân hàng đang rất tích cực cắt giảm lãi suất để hỗ trợ doanh nghiệp. Nhưng theo giới chuyên môn, việc hỗ trợ tăng trưởng không thể chỉ dựa vào công cụ lãi suất mà cần kết hợp thêm nhiều chính sách khác.

Đại diện ngân hàng Agrinbank cho hay, hiện lãi suất của ngân hàng đang rất thấp và nguồn vốn vay đang tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên. Tuy nhiên, vấn đề khó khăn hiện nay tại một số tỉnh như Bắc Ninh, Thái Nguyên là có nhiều tập đoàn nước ngoài lớn, họ có nhiều nguồn vốn vay, nên dù ngân hàng đã hạ lãi suất nhưng 3 tháng đầu năm chỉ có 1 doanh nghiệp vay vốn.

Bên cạnh đó, nguồn vốn cho vay ứng dụng công nghệ cao, sản phẩm tài chính xanh chưa có tiêu chí cụ thể, chứng nhận quyền sử đụng đất… không rõ ràng nên ngân hàng khó cho vay. Riêng với quy định áp dụng mức cho vay tối đa với tài sản khách hàng ở nông thôn chỉ tối đa 100 triệu đồng là quá thấp… khiến ngân hàng khó cho vay.

Lãnh đạo NHNN cũng nhìn nhận, việc hấp thụ vốn tín dụng của các doanh nghiệp còn thấp do các thành phần kinh tế gặp nhiều khó khăn và hồi phục chậm hơn so với kỳ vọng, ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh, nhiều doanh nghiệp hoạt động cầm chừng hoặc ngừng sản xuất, giải thể.

Theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu, ngành ngân hàng sẽ gặp khó khăn trong năm 2025 vì lãi suất cho vay đang ở mức thấp nhằm hỗ trợ nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp vay vốn. Việc duy trì lãi suất vay thấp hay giảm trong thời gian tới để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng không còn nhiều dư địa. Thế nhưng, nếu tăng lãi suất vay lên thì khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế sẽ chậm lại, tác động đến tăng trưởng tín dụng.

Giới chuyên môn đánh giá mức lãi suất cho vay hiện tại khá hấp dẫn nhưng người vay cần cân nhắc kỹ về các điều khoản sau giai đoạn ưu đãi, nhất là lãi suất thả nổi và các chi phí liên quan.

các chuyên gia kiến nghị, để hỗ trợ tăng trưởng đạt mục tiêu đặt ra, bên cạnh chính sách lãi suất cần phải triển khai các giải pháp chính sách khác. Bởi dư địa giảm lãi suất còn hạn hẹp, nếu điều chỉnh giảm sâu lãi suất, tiền gửi tìm đến kênh đầu tư khác có sinh lời cao hơn, vốn hỗ trợ cho tăng trưởng chắc chắn bị ảnh hưởng.

Đây thực sự là bài toán khó khi các ngân hàng vừa muốn cho doanh nghiệp vay vốn với lãi suất thấp, vừa phải đảm bảo trả phần lợi nhuận phù hợp cho người gửi tiền.

Minh Dũng-Link gốc