Chân sóng IPO mới

Động lực thúc đẩy các thương vụ IPO cũng đến khi nhiều chính sách mới được ban hành. Ảnh: Quý Hòa

Sau thời gian trầm lắng, thị trường IPO của Việt Nam đứng trước cơ hội chốt các thương vụ lớn tỉ USD.

Theo kế hoạch của các doanh nghiệp, giai đoạn 2025-2027, dự kiến quy mô và số lượng các thương vụ IPO (phát hành lần đầu ra công chúng) trên thị trường chứng khoán sẽ tăng lên. Mở màn năm 2025, Masan Consumer (UPCoM: MCH) được kỳ vọng là một trong những cái tên đầu tiên kích hoạt làn sóng gọi vốn tại Việt Nam. Trước đó, Vinpearl cũng lên kế hoạch phát hành cổ phiếu trong quý I/2025 nhằm huy động hơn 5.000 tỉ đồng từ cổ đông hiện hữu. Các thương hiệu bán lẻ hàng đầu như Thế Giới Di Động (HOSE: MWG) và FPT Retail (HOSE: FRT) cũng tính kế hoạch IPO Bách Hóa Xanh và Long Châu.

Ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Khối Nghiên cứu và Phát triển khách hàng cá nhân của Công ty Cổ phần Chứng khoán Yuanta Việt Nam, nhận định, năm 2025, thị trường IPO Việt Nam sẽ có nhiều động lực để bứt phá. Trước hết, mục tiêu tăng trưởng tham vọng 7,5-8% là động lực cho nhiều lĩnh vực phục hồi và tăng trưởng. Đáng chú ý, kỳ vọng về phục hồi của thị trường bất động sản sẽ thúc đẩy nhu cầu huy động vốn qua thị trường chứng khoán.

Bên cạnh đó, động lực thúc đẩy các thương vụ IPO cũng đến khi nhiều chính sách mới được ban hành như Luật Chứng khoán, Luật Sử dụng tài sản công…; và các luật mới được sửa đổi trong năm 2024 sẽ có hiệu lực và thực thi trong năm 2025. Theo đó, ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc Đầu tư Dragon Capital, dự báo làn sóng IPO tiếp theo có thể xuất hiện vào năm 2027-2028. Ước tính, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể hấp thụ thêm khoảng 47,5 tỉ USD trong 3 năm tới.

Trong đó, 12,8 tỉ USD kỳ vọng đến từ mảng tiêu dùng với những doanh nghiệp lớn như Thaco Auto, Bách Hóa Xanh, Golden Gate và Highlands Coffee. Quy mô niêm yết mới trong mảng dịch vụ tài chính cũng được dự báo đạt 5 tỉ USD với những thương vụ tiềm năng của Công ty Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) và Công ty Chứng khoán VPS. Ngoài ra, làn sóng IPO còn chờ đón nhiều doanh nghiệp lớn trong mảng công nghệ và dịch vụ IT với Viettel IDC, Công nghệ VNG, Misa, VNPay (4,7 tỉ USD); giải trí với DatViet VAC; chăm sóc sức khỏe với nhà thuốc Long Châu, bệnh viện Xuyên Á (1,9 tỉ USD)…

Có thể thấy đây sẽ là xúc tác mạnh để thu hút dòng vốn ngoại trong thời gian tới, bên cạnh các yếu tố thường được nhắc đến như nâng hạng thị trường, triển khai hệ thống KRX, làn sóng FDI. Xu hướng này trở nên quan trọng trong bối cảnh trong 10 năm qua, VN-Index là Top 4 chỉ số có tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ nhất so với các chỉ số lớn ở Mỹ, châu Âu và châu Á, nhưng thị trường IPO khá trầm lắng trong 2 năm trở lại đây.

Theo Deloitte, tại thị trường Việt Nam, số tiền huy động IPO trung bình từ năm 2021 đến 2023 chỉ là 7,09 triệu USD. Lần cuối cùng Việt Nam ghi nhận một thương vụ có giá trị cao hơn 30 triệu USD là vào năm 2019 (Viglacera – huy động 68 triệu USD). Giai đoạn 5 năm trở lại đây, số doanh nghiệp niêm yết trên sàn HOSE đi ngang quanh con số 400 đơn vị. Ở HNX, số doanh nghiệp có xu hướng sụt giảm, một phần vì doanh nghiệp dần chuyển sang niêm yết ở sàn HOSE.

Do đó, thị trường chứng khoán Việt Nam cần huy động thêm các công ty niêm yết có quy mô lớn từ nhiều nguồn khác nhau như doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa, doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp tư nhân. Qua đó, mới thúc đẩy nhà đầu tư nước ngoài có thể sớm trở lại thị trường chứng khoán Việt Nam trong năm 2025. Đặc biệt là làn sóng niêm yết các doanh nghiệp nhà nước và chuyển sàn từ UPCoM sang HOSE cũng là động lực để nhà đầu tư nước ngoài đẩy mạnh mua ròng trở lại. Đồng thời, kỳ vọng nâng hạng thị trường chứng khoán cũng là động lực mới cho thị trường IPO tìm kiếm cơ hội trên thị trường vốn.

Bà Tạ Thanh Bình, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), cho biết, Việt Nam đã cơ bản đáp ứng các tiêu chí để được nâng hạng từ thị trường Cận biên lên thị trường Mới nổi theo tiêu chuẩn của FTSE Russell. “Hy vọng đến kỳ đánh giá tháng 9/2025, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể chính thức được nâng hạng, mở ra cơ hội thu hút dòng vốn đầu tư lớn hơn từ nước ngoài”, bà Bình chia sẻ.

Mặc dù vậy, chất lượng cũng như sự đa dạng hàng hóa trên thị trường chứng khoán vẫn là một thách thức lớn để tăng cơ hội đón dòng vốn ngoại. Theo ông Robert Medd, Giám đốc Quốc gia Quỹ Đầu tư Muddy Waters Asia, chìa khóa hút vốn nằm ở việc Việt Nam có nhiều hơn các doanh nghiệp chất lượng. Bên cạnh đó là tầm quan trọng của việc sàng lọc doanh nghiệp trên sàn chứng khoán, nhất là các doanh nghiệp không có động lực lớn để phát triển hay nâng cao hiệu quả tài sản.

Về vấn đề này, lãnh đạo Bộ Tài chính mới phát đi thông điệp rằng các cơ quan quản lý sẽ chủ động tìm kiếm doanh nghiệp đáp ứng đủ điều kiện niêm yết trên thị trường chứng khoán thay vì chờ đợi doanh nghiệp tự xin niêm yết. Theo đó, cơ quan chức năng sẽ hỗ trợ các doanh nghiệp có chất lượng cao, quy mô lớn và có ảnh hưởng đến thị trường tham gia niêm yết. 

Chính sách mới cần khuyến khích doanh nghiệp vừa và nhỏ IPO và niêm yết thông qua giảm chi phí thủ tục, ưu đãi giảm thuế cho các doanh nghiệp mới niêm yết. Như vậy, dòng tiền lớn mới có cơ hội chảy vào Việt Nam nhiều hơn.

Lam Hồng-Link gốc