Lý do EU nên thay đổi quy định về nợ công

 Các chính trị gia châu Âu đang hướng đến những kết luận mà nhiều chuyên gia đã khuyến nghị họ nên bắt đầu thực hiện từ lâu, đó là châu Âu cần phải nhanh chóng “tự thân vận động”.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen tại cuộc họp báo ở Kiev, Ukraine, ngày 3/2/2023. Ảnh: AFP/TTXVN

Các chính trị gia châu Âu đang hướng đến những kết luận mà nhiều chuyên gia đã khuyến nghị họ nên bắt đầu thực hiện từ lâu, đó là châu Âu cần phải nhanh chóng “tự thân vận động”. Theo bài viết đăng tải trên trang mạng zahranicni.hn.cz, cách duy nhất để đảm bảo tài chính cho việc mua sắm nhanh chóng và phát triển ngành công nghiệp quốc phòng của mỗi quốc gia là thông qua vay nợ.
Tại Hội nghị An ninh Munich, cả trên diễn đàn thảo luận và hậu trường, nhu cầu cần thay đổi các quy tắc trong nội khối của Liên minh châu Âu (EU) liên quan đến vấn đề nợ ngày càng được nhấn mạnh. Điều này có nghĩa là chi tiêu quốc phòng bằng cách nào đó phải là “ngoại lệ” trong những quy tắc về tài chính công lành mạnh được nêu trong Hiệp ước ổn định của EU và đề xuất liên quan đã được Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen đề cập tới vào cuối tuần trước.
Tuy nhiên, chìa khóa ở đây lại chính là lập trường của Đức, “quốc gia đầu tàu châu Âu” vốn bị hạn chế bởi quy định về vay nợ theo hiến pháp hiện hành. Thủ tướng sắp mãn nhiệm Olaf Scholz, người sẽ đối mặt với cuộc bầu cử quốc hội sắp tới, đã phát biểu tại Munich rằng Đảng Dân chủ Xã hội (SPD) của ông sẽ thúc đẩy cải cách “phanh nợ”. Theo ông Scholz, để đạt được điều này, quy định không được tính chi tiêu quân sự vượt quá 2% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) vào các khoản nợ cần phải thay đổi.
Trong khi đó, người được dự báo là sẽ chiến thắng trong cuộc bầu cử và sẽ trở thành Thủ tướng Đức tương lai là ông Friedrich Merz, Chủ tịch đảng Dân chủ Thiên chúa giáo (CDU), đã đưa ra một tuyên bố tương tự trong cuộc tranh luận trước bầu cử gần đây. Như vậy, hoàn toàn có khả năng đảng CDU của ông Merz và đảng SPD của ông Scholz sẽ thành lập một liên minh chính phủ, và một trong những ưu tiên của chính phủ này là thúc đẩy cải cách nợ để tăng chi tiêu quốc phòng.

Cảnh sát gác bên ngoài Khách sạn Bayerischer Hof ở Munich, Đức, nơi diễn ra Hội nghị An ninh Munich (MSC) lần thứ 61, ngày 14/2/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Trong tình hình hiện nay, hầu hết các thành viên Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) tại châu Âu, hiện đang chi tiêu quốc phòng gần bằng 2% GDP, mức giới hạn do NATO đặt ra vào năm 2014, được thiết lập sau sự kiện liên quan tới Crimea. Tuy nhiên, vào mùa Hè năm nay, nhiều khả năng NATO sẽ nâng giới hạn chi tiêu quốc phòng lên 3,5% GDP tại hội nghị thượng đỉnh ở The Hague, gần bằng mức chi tiêu cho vũ khí từ thời Chiến tranh Lạnh.

Các quốc gia châu Âu tham gia Hội nghị tại Munich vẫn đang cố gắng đáp ứng những tuyên bố của các chính trị gia Mỹ trong chính quyền của Tổng thống Donald Trump trong những ngày gần đây.
Các chuyên gia cũng khuyến nghị nên tài trợ cho chi tiêu quốc phòng mới thông qua vay nợ. Viện Kinh tế Thế giới Kiel đã công bố một nghiên cứu của chuyên gia tài chính công và chính sách tài khóa Ethan Ilzetzki từ Trường Kinh tế London tại Hội nghị Munich, trong đó có nội dung cho rằng, chi tiêu quốc phòng cao hơn cũng sẽ giúp phục hồi nền kinh tế châu Âu vốn đã trì trệ từ lâu. 
Theo nghiên cứu này, về mặt lịch sử, việc tài trợ cho các khoản chi tiêu quốc phòng tương tự luôn cần phải thực hiện bằng vay nợ và điều này có thể được ghi chép trong những tài liệu chuyên môn. Do đó, châu Âu không nên bị ràng buộc bởi các quy tắc mà họ đặt ra vào thời điểm mà một cuộc chiến tranh lớn ở châu Âu không có nguy cơ xảy ra. Chuyên gia Ilzetzki cho rằng, châu Âu có vấn đề về văn hóa trách nhiệm tài chính nhưng nợ công là một công cụ được phát minh ra để sử dụng cho một mục đích nào đó và đây chính là mục đích mà nợ công nên được sử dụng.
Một nghiên cứu khác được trình bày tại Munich bởi Trung tâm Belfer thuộc Đại học Harvard cũng khuyến nghị tài trợ chi tiêu quốc phòng thông qua nợ, đồng thời nhắm mục tiêu tài chính một cách chính xác và không chia nhỏ chúng cho tất cả các khoản chi phí có thể xảy ra.

Việt Dũng-Link gốc