Nhật Bản: Chính sách tài khóa trở thành ‘vũ khí” tranh cử

Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, đã chỉ thị nghiên cứu triển khai chính sách hỗ trợ tiền mặt cho người dân, nhằm giảm bớt áp lực do giá cả leo thang.

Thủ tướng Nhật Bản Ishiba Shigeru phát biểu tại cuộc họp báo ở Tokyo ngày 1/10/2024. Ảnh: Kyodo/TTXVN

Trong một diễn biến mới trước thềm cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản, Thủ tướng Shigeru Ishiba, đồng thời là Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, đã chỉ thị nghiên cứu triển khai chính sách hỗ trợ tiền mặt cho người dân, nhằm giảm bớt áp lực do giá cả leo thang.

Trong khi đó, phần lớn các đảng đối lập lại đề xuất chủ trương giảm hoặc bãi bỏ thuế tiêu dùng. Những động thái này cho thấy vấn đề ứng phó với lạm phát sẽ trở thành chủ đề trung tâm trong kỳ bầu cử Thượng viện mùa Hè năm nay.

Tại cuộc họp lãnh đạo đảng LDP ngày 13/6, Thủ tướng Ishiba yêu cầu đưa chính sách hỗ trợ tiền mặt vào cương lĩnh tranh cử Thượng viện của LDP, với mức đề xuất là 20.000 yen/người (khoảng 140 USD) và cân nhắc cộng thêm 20.000 yen cho mỗi trẻ em cũng như mỗi người lớn thuộc hộ gia đình được miễn thuế cư trú.
Ước tính, tổng ngân sách chi cho chương trình này vào khoảng 3.000 tỷ yen (tương đương 20 tỷ USD), sẽ được huy động từ nguồn thu thuế phù hợp thay vì phát hành trái phiếu quốc gia.

Đảng Công Minh, đối tác trong liên minh cầm quyền với LDP, mặc dù tán thành mức hỗ trợ trên, nhưng đề xuất chi trả thông qua hình thức “My Number Point” (điểm thưởng dành cho người có thẻ My Number) thay vì phát tiền mặt trực tiếp.
Nhưng khác với cương lĩnh tranh cử của đảng cầm quyền, hầu hết các đảng đối lập của Nhật Bản đều đề xuất giảm hoặc bãi bỏ thuế tiêu dùng, coi đây là một giải pháp trọng tâm trong chiến dịch tranh cử Thượng viện sắp tới.
Đảng Dân chủ Lập hiến Nhật Bản (CDPJ) đề xuất giảm thuế tiêu dùng đối với thực phẩm xuống 0% trong vòng một năm kể từ tháng 4/2026, đồng thời chuyển sang chính sách “khấu trừ thuế kết hợp trợ cấp”. Ngoài ra, CDPJ cũng đề xuất hỗ trợ trực tiếp 20.000 yen/người cho đến khi chính sách giảm thuế chính thức có hiệu lực.
Đảng Duy Tân Nhật Bản đề xuất tạm thời bãi bỏ thuế tiêu dùng đối với thực phẩm đến tháng 3/2027, đồng thời giảm 60.000 yen/năm tiền bảo hiểm xã hội cho mỗi người trong độ tuổi lao động.
Đảng Dân chủ vì Nhân dân (DPFP) đề xuất nâng mức khấu trừ cơ bản trong thuế thu nhập lên 1,78 triệu yen, không giới hạn theo mức thu nhập, đồng thời hạ thuế tiêu dùng xuống 5% cho đến khi mức lương thực tế tăng ổn định.
Trong khi đó, Đảng Cộng sản Nhật Bản (JCP) đặt mục tiêu bãi bỏ hoàn toàn thuế tiêu dùng, trước mắt sẽ giảm thuế về mức 5% trong thời gian ngắn.
Trước đó, một nguồn tin từ liên minh cầm quyền cho biết cuộc bầu cử Thượng viện Nhật Bản dự kiến sẽ diễn ra vào ngày 20/7 và chiến dịch tranh cử chính thức bắt đầu từ ngày 3/7. Quyết định của Thủ tướng Ishiba được đưa ra sau khi chính phủ của ông tuyên bố không gia hạn kỳ họp Quốc hội thường kỳ, dự kiến sẽ kết thúc theo kế hoạch vào ngày 22/6.
Trong kỳ bầu cử lần này, chính sách kiểm soát giá cả được dự báo sẽ là chủ đề thu hút đặc biệt sự quan tâm của cử tri Nhật Bản.

Phạm Tuân-Link gốc