Vận tải biển toàn cầu biến động chưa từng có vì thuế quan Mỹ

 Các chính sách thương mại thay đổi liên tục từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến ngành vận tải biển toàn cầu rơi vào tình trạng biến động chưa từng có.

Vận chuyển hàng hóa tại cảng Long Beach, ở Los Angeles, Mỹ. Ảnh: AFP/TTXVN

Các chuyên gia trong ngành vận tải biển gần đây cho biết những chính sách thương mại thay đổi liên tục từ chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã khiến ngành vận tải biển toàn cầu rơi vào tình trạng biến động chưa từng có.

 Kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng vào tháng 1/2025, việc áp dụng các mức thuế quan mới đã buộc những doanh nghiệp phải liên tục điều chỉnh hoạt động kinh doanh và chuỗi cung ứng.

Cụ thể, nhiều tàu chở hàng đã phải rời cảng trong tình trạng chỉ đạt khoảng 50% công suất vận tải trong khi cước phí vận chuyển dao động mạnh và các tuyến hàng hải truyền thống có khả năng phải điều chỉnh. Ông Alexandre Charpentier – chuyên gia vận tải thuộc công ty tư vấn Roland Berger – cho biết trong 3 tuần trước khi có thông báo tạm hoãn thuế, hoạt động thương mại bị chững lại rõ rệt khi các doanh nghiệp giữ hàng tồn kho để phòng ngừa rủi ro, từ đó khiến giá cước giảm mạnh. Tuy nhiên, sau khi quyết định hoãn thuế 90 ngày được Tổng thống Trump bất ngờ đưa ra, thị trường đã lập tức đảo chiều. Các doanh nghiệp tranh thủ tăng tốc vận chuyển hàng sang Mỹ, giải phóng hàng tồn kho và tranh nhau đặt chỗ trên tàu, khiến giá cước tăng trở lại.

Cùng thời điểm, Mỹ công bố kế hoạch áp các mức phí cảng mới từ giữa tháng 10 đối với những tàu do Trung Quốc chế tạo hoặc vận hành. Đây là động thái bổ sung cho loạt thuế nhập khẩu mà chính quyền Tổng thống Trump áp lên hàng hóa của Trung Quốc. Theo đánh giá, quyết định thu phí cảng sẽ gây ảnh hưởng lớn nhất tới Trung Quốc, quốc gia chiếm gần một nửa sản lượng đóng tàu toàn cầu, vượt xa cả Hàn Quốc và Nhật Bản.

Các chuyên gia cho rằng trong dài hạn, ngành vận tải biển có khả năng sẽ tiếp tục đối mặt với xu hướng giảm giá cước tương tự như giai đoạn 2018–2019 dưới nhiệm kỳ đầu của Tổng thống Trump khi các hãng vận tải rơi vào tình trạng dư thừa công suất, chi phí vận hành tăng cao và doanh thu sụt giảm.

Theo ông Charpentier, các tuyến hàng hải từ Trung Quốc sẽ dần mất lợi thế, nhường chỗ cho những tuyến vận chuyển mới từ các quốc gia Đông Nam Á hoặc Ấn Độ. Bà Anne-Sophie Fribourg – Phó Chủ tịch phụ trách mảng vận tải biển tại công ty Zencargo (Vương quốc Anh) – cũng cho rằng tuyến vận tải biển Trung Quốc – Mỹ có nguy cơ trở nên kém hiệu quả. Trong trường hợp đó, các hãng tàu sẽ cần điều chỉnh lộ trình, ưu tiên những khu vực có nhu cầu tăng trưởng ổn định như Mỹ Latinh.

Chuyên gia Sandy Gosling của công ty McKinsey cho rằng thuế quan chỉ là một phần trong chuỗi các gián đoạn mà ngành vận tải đã và đang phải đối mặt trong nhiều năm qua. Dẫn lại một báo cáo năm 2020 từ McKinsey Global Institute, bà cho biết trung bình mỗi ngành công nghiệp đều trải qua một đợt gián đoạn nghiêm trọng kéo dài ít nhất một tháng trong khoảng thời gian trung bình 3,7 năm.

Tuy nhiên, theo bà Fribourg, những hãng vận tải hiện đã phát triển được năng lực thích nghi linh hoạt hơn trước các biến động, nhất là sau những cú sốc lớn như đại dịch COVID-19 hay các vụ tấn công của lực lượng Houthi ở Biển Đỏ, buộc nhiều tàu phải đổi tuyến qua Mũi Hảo Vọng. Tuy vậy, ông Charpentier lưu ý việc tái cấu trúc các tuyến vận tải và chuỗi cung ứng sẽ cần thời gian để thiết lập lại hạ tầng và mạng lưới hậu cần, không thể thực hiện trong thời gian ngắn.

Trước đó, Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) cảnh báo nếu các chính sách thuế quan hiện tại tiếp tục được duy trì, kim ngạch thương mại hàng hóa toàn cầu trong năm 2025 có thể giảm thêm 1,5%.

Hương Thủy-Link gốc